حسابداری تولیدی (Production Accounting) از مهمترین قسمتهای مالی یک تولیدی است که از آغاز چرخه تولید یعنی تهیه مواد اولیه مورد نیاز تا فروش کالا را شامل میشود و میتواند یک برآورد دقیق مالی را ارائه دهد. حسابداری تولیدی به مدیریت تحلیل و ثبت تمامی تراکنشهای مالی و عملیاتی مرتبط با فرآیند تولید کالاها یا ارائه خدمات میپردازد. اطلاعات حاصل از حسابداری تولیدی به مدیران کمک میکند تا تصمیمات مرتبط با تعیین قیمت، توسعه محصول و مدیریت موجودیها را با اتکا به اطلاعات دقیقتر به شکل بهتری اتخاذ کنند. در این مقاله به این پرسش ها پاسخ میدهیم: حسابداری تولیدی چیست و چه کمکی به سازمانها میکند؟ حسابداری تولیدی مناسب کدام کسبوکارها است و چه تفاوتی با حسابداری دولتی دارد؟ با پدیده حساب همراه باشید.
موسسه حسابداری پدیده حساب یک شرکت حسابداری در اصفهان است و به منظور ارتقاء سطح کیفی سیستم های مدیریتی و … ، فعالیت های حرفه ای خود در زمینه اشخاص مشمول سامانه مودیان، خدمات مشاوره امور مالی و مالیاتی، پایانه های فروشگاهی اصفهان، سامانه مودیان در اصفهان و … را آغاز نمود و فعالیت خود را در این استان بسط داده است.

معرفی انواع حسابداری
برای آشنایی اولیه با انواع مختلف حسابداری، واحدهای اقتصادی را از نظر نوع فعالیت در سه دسته طبقه بندی خواهیمکرد:
- شرکتهای خدماتی
- شرکتهای بازرگانی
- شرکتهای تولیدی که در این مقاله مفصل به این نوع شرکت و خدمات آن میپردازیم.
مفهوم دارایی در حسابداری تولیدی
اولین مبحث اصلی که میتوان در مورد حسابداری تولیدی به آن وارد شد، داراییهای شرکت تولیدی است؛ دارایی در حسابداری تولیدی، یعنی آنچه یک شرکت دارد! چه از سرمایه گذار و چه از طلبکار. به تمام حقوق مالی که در اختیار شرکت قرار دارد، داراییهای شرکت گفته میشود. این داراییها انواع مختلفی دارند، از جمله:
وجوه نقد
مطالبات بدهکاران
موجودیهای جنسی و کالا و مواد اولیه و ملزومات
اموال و اثاثیه و ساختمان
محاسبه سود و زیان شرکت تولیدی
در حسابداری تولیدی احتساب صورت سود و زیان شرکت تولیدی به این صورت انجام میشود:
- مالیات- سود و زیان ویژه = سود و زیان بعد از کسر از مالیات
- (تخفیفات نقدی فروش + برگشت از فروش و تخفیفات) – فروش = فروش خالص
- درآمدهای غیرعملیاتی+ هزینههای غیر عملیاتی- سود و زیان عملیاتی = سود و زیان ویژه (خالص)(قبل از کسر مالیات)
- هزینههای بهره و وام – هزینه کارمزدهای بانکی- درآمدهای متفرقه + سود بهره بانکی = هزینهها و درآمدهای غیرعملیاتی
- هزینههای تعمیراتی + هزینههای اداری عملیاتی + هزینههای فروش = هزینههای عملیاتی
- هزینههای عملیاتی- سود (زیان) ناویژه = سود و زیان عملیاتی
- بهای تمام شده کالا فروش رفته- فروش خالص = سود (زیان) غیرویژه
- موجودی پایان دوره کالا- بهای تمام شده کالا ساخته شده + خرید کالا+ موجودی کالا اول دوره = بهای تمام شده کالا فروش رفته
- کار در جریان پایان دوره- هزینه تولید+ کار در جریان اول دوره = بهای تمام شده کالا ساخته شده
اظهارنامه مالیاتی برای شرکت تولیدی
مورد حائزاهمیت در حسابداری تولیدی این است که یک اظهارنامه مالیاتی را در پایان سال تنظیم کرده و به اداره دارایی و مالیات تحویل دهند. این اظهار نامه شامل هزینهها، استهلاک، سود و زیان شرکت و … است که باید کامل ثبت شده و مالیات برای آن تعیین شود.
گاهی اوقات اظهارنامه مالیاتی را حسابدار شرکت یا کسب و کار آماده میکند. اما گاهی بخاطر اینکه یک فرد بی طرف آن را تنظیم کند، به یک حسابرس یا ممیز مالیاتی سپرده میشود. در هر صورت باید این اظهارنامه برای هر شرکت یا کسب و کار وجود داشته باشد.
برای آشنایی با وظایف حسابرس داخلی، به مقاله حسابرسی داخلی مراجعه فرمایید.

اصول حسابداری تولیدی
در حسابداری تولیدی سه اصل اساسی وجود دارد که مورد توجه حسابداران است.
حقوق و دستمزد
هر فردی که به طور مستقیم در تولید کالا و محصول فعالیت دارد ماهانه باید حقوق و دستمزد خود را دریافت نماید.
سربار
محاسبه هزینههای جانبی که در طول ماه پرداخت آنها برعهده شرکت تولیدی است، سربار بهحساب میآید.
مواد اولیه
شامل هر چه می شود که برای تولید کالا به آن نیاز است. در حسابداری تولیدی خرید مواد اولیه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
این سه اصل نقش اساسی را در تعیین قیمت تمام شده کالا دارند و محاسبه این موارد بر عهده حسابداری تولیدی است.
اهمیت حسابداری شرکتهای تولیدی
چرا به این نوع حسابداری نیاز داریم؟ از جمله دلایلی که به خدمات حسابداری را در شرکتهای تولیدی نیاز داریم، میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
تصمیمگیری درباره تولید و فروش
این حسابداری به شرکتهای تولیدی کمک میکند تا زمان افزایش یا کاهش تولید را بهطور دقیق معین کنند. این تکنیک حسابداری از تولید بیش از حد محصولات پیشگیری میکند. به این ترتیب احتمال از دست رفتن سرمایه و ورشکست شدن بهطور قابل توجهی کاهش مییابد.
هزینه یابی ثابت محصول
بدون روشهای هزینهیابی، صاحبان مشاغل روشی سیستماتیک برای تعیین هزینههای مربوط به تولید محصولات را در اختیار ندارند. از اطلاعات هزینه یابی جهت ارزیابی موجودی و استخراج گزارشات خارجی استفاده میشود. همچنین، هزینه یابی بهمنظور نظارت بر قیمت فروش و عملکرد تولید نیز مورد استفاد قرار میگیرد.
هزینه یابی متغیر
تمامی هزینههای تولید به قیمت نهایی محصولات افزوده میشود. در هزینه یابی متغیر، هزینه خالص و میزان درآمد مشاغل تعیین میشود.

هزینههای تولید کدامند؟
هزینههای تولید مستقیما به جریان تولید کالا مربوط هستند و درمجموع بهای تمام شده تولید کالا را تشکیل میدهند. بودجهای که مستقیم به بخش تولید مربوط است، هزینههای تولید نام دارد که شامل دستمزد مستقیم، برق مصرفی بخش تولید، مواد مستقیم و غیرمستقیم، هزینه حمل خرید مواد اولیه، تعمیر ماشین آلات تولید و …میشود.
انواع هزینهها در شرکتهای تولیدی و طبقه بندی هزینههای تولید
در این بخش به معرفی انواع هزینهها در شرکتهای تولیدی که در طبقهبندیهای مختلفی صورت میگیرد، میپردازیم:
تقسیمبندی طبیعی: هزینههای ساخت (تولیدی) و تجاری (غیر تولیدی).
تقسیمبندی زمانی: هزینههای جاری و سرمایهای.
تقسیمبندی مرتبط با محصول: هزینههای مستقیم و غیر مستقیم.
تقسیمبندی مرتبط با حجم تولید: هزینههای ثابت، متغیر و نیمه متغیر.
چگونگی حسابداری شرکتهای تولیدی
وقتی میگوییم شیوه حسابداری در شرکتهای تولیدی اثربخش بوده که به اهداف زیر رسیده باشند:
- تعیین بهای تکمیلی کالا
- شناسایی و گزارشگیری از هزینههای جاری و غیرجاری
- انجام برنامه ریزیهای مالی و غیرمالی
- تعیین میزان کارایی و بهرهوری پرسنل و تجهیزات
- گردآوری اطلاعات مربوط به حسابداری صنعتی
- پرداخت به قیمت فروش و برنامهریزی برای سرمایهگذاریهای دیگر
مراحل حسابداری یک شرکت تولیدی
حسابداری تولیدی با ارزش گذاری موجودی و هزینه کالاهای فروخته شده سروکار دارد. البته که این نوع حسابداری پیچیدگیهای خاص خود را دارد. مفاهیم اساسی و نحوه حسابداری شرکتهای تولیدی به شرح زیر است:
موجودی مواد اولیه
مواد اولیه که تحت عنوان مواد خام نیز شناخته میشوند، برای تولید محصول مورد استفاده قرار میگیرد. بهعنوان مثال برای تولید یک خودرو به فولاد برای ساخت بدنه نیاز است یا از چرم برای ساخت صندلیها استفاده میشود.
ارزیابی کالاهای در دست ساخت
هر شرکت تولیدی احتمالا کالاهایی دارد که پروسه ساخت آنها هنوز به پایان نرسیده است. تمام این کالاها بهخصوص در پایان دورههای حسابداری باید ارزیابی شوند و ارزش گذاری شوند.
موجودی کالاهای آماده
در نهایت نوبت به بررسی و مشخص کردن تعداد کالاهای آماده برای فروش میرسد که هنوز فروخته نشدهاند. این کالاها در فهرست موجودی کالاهای آماده دسته بندی میشوند. بعد از تعیین موارد بالا نوبت به بررسی هزینههای سربار میرسد.
ارزیابی ارزش گذاری روی محصول
شرکتهای ارائه دهنده خدمات حسابداری معمولا در پایان دوره حسابداری سالیانه ارزش کالا را با توجه به قانون و شرایط بازار پیشنهاد میدهند. این ارزش گذاری براساس هزینههایی که در مراحل قبلی جمعآوری شده است، صورت میگیرد.
درآمد شرکتهای تولیدی در حسابداری تولیدی
درآمد شرکتهای تولیدی به دو بخش درآمدهای اصلی و فرعی تقسیم میگردد. درآمدهای اصلی به شکل مستقیم از طریق فروش کالاها توسط تیم فروش حاصل میشود و درآمدهای فرعی همان سود بانکی، جوایز و … است. شرکتهای تولیدی نظارت بر قیمت مواد اولیه، دستمزدها، کاهش هزینههای جانبی تولید، ارزشیابی بخشهای تولیدی و روند تولید، مدیریت بودجه در دسترس و سرازیر نمودن سود بیشتر را با کمک تهیه گزارشهای مالی حسابداری کارگاه تولیدی انجام میدهند. البته در بعضی از شرکتها درآمدها غیرعملیاتی بهصورت ثابت درآمده، به همین علت این بخش از درآمد غیرعملیاتی، ازنظر ماهیتی مثل درآمدهای عملیاتی در نظر گرفته میشوند.
خدمات پدیده حساب
- امور مالیاتی
- امور حسابرسی
- امور ثبتی
- امور حسابداری
- نیروی انسانی
- اعزام نیرو
- وکالت اداری
- تامین اجتماعی
آخرین اخبار و مقالات

اخبار
آخرین اخبار پدیده حساب

ویدئو های آموزشی
آموزش های متنوع حسابداری

مقالات
مقالات مرتبط با حسابداری
مشاوره رایگان
در صورت نیاز به مشاوره رایگان فقط کافیست شماره تماستان را در فیلد زیر وارد کنید. همکاران ما در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت.
لینک های مرتبط
- قوانین اداره مالیات
- استاندارد های حسابرسی
- دانلود نرم افزار پارسیان
مطالب مرتبط
خدمات پدیده حساب
- امور مالیاتی
- امور حسابرسی
- امور ثبتی
- امور حسابداری
- نیروی انسانی
- اعزام نیرو
- وکالت اداری
- تامین اجتماعی
مشاوره رایگان
در صورت نیاز به مشاوره رایگان فقط کافیست شماره تماستان را در فیلد زیر وارد کنید. همکاران ما در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت.
لینک های مرتبط
- قوانین اداره مالیات
- استاندارد های حسابرسی
- دانلود نرم افزار پارسیان