چگونه میتوانیم از اموال و دارایی ثابت بهطور مؤثر در صورتهای مالی استفاده کنیم؟ چه تفاوتهایی میان اموال منقول و غیرمنقول وجود دارد و چرا این تفاوتها برای حسابداری مهم است؟
حسابداری اموال و دارایی ثابت شامل ثبت و نگهداری داراییهایی است که عمر مفید طولانی دارند. این داراییها با بهای تمام شده (شامل هزینه خرید، نصب و سایر هزینهها) ثبت میشوند. پس از ثبت، استهلاک آنها طی مدت زمان معین محاسبه میشود. همچنین، در صورت فروش یا از دست دادن ارزش، سود یا زیان ناشی از آن در دفاتر ثبت میشود. همراه ما باشید تا علاوهبر چگونگی حسابداری داراییهای ثابت، همه چیز را درباره اموال منقول و غیرمنقول بررسی کنیم.
اموال منقول و غیرمنقول در حسابداری چیست؟
اموال منقول معمولاً به عنوان داراییهای جاری (مثل کالاها و مواد اولیه) یا داراییهای ثابت (مثل تجهیزات و وسایل نقلیه) ثبت میشوند اما اموال غیرمنقول معمولاً به عنوان داراییهای ثابت در ترازنامه ثبت و مستهلک میشوند (بهجز زمین که مستهلک نمیشود). در حسابداری، اموال منقول و غیرمنقول به دو دسته اصلی داراییها تقسیم میشوند که تفاوت آنها در قابلیت جابهجایی فیزیکی است:
اموال منقول
اموالی هستند که قابلیت جابهجایی دارند بدون اینکه به اصل و ماهیت آنها آسیبی وارد شود. این نوع اموال بهراحتی از یک مکان به مکان دیگر منتقل میشوند.
مثالها
- پول نقد
- ماشینآلات و تجهیزات
- وسایل نقلیه
- کالاهای تجاری و مواد اولیه
- مبلمان و لوازم اداری
اموال غیرمنقول
اموالی که قابل جابهجایی نیستند یا انتقال آنها بدون تخریب و آسیب ممکن نیست.
مثالها
- زمین
- ساختمان و تأسیسات
- پلها و سدها
- معادن و باغات

وظایف حسابدار اموال چیست؟
حسابدار اموال مسئول مدیریت، ثبت و کنترل داراییهای شرکت است. وظایف او شامل موارد زیر میشود:
- ثبت و مستندسازی اموال: ثبت خرید، فروش، شمارهگذاری، بایگانی اسناد
- طبقهبندی و ارزیابی داراییها: تفکیک منقول و غیرمنقول، ارزشگذاری
- محاسبه و ثبت استهلاک: انتخاب روش استهلاک، ثبت در دفاتر مالی
- کنترل و نظارت بر اموال: انبارگردانی، بررسی وضعیت فیزیکی
- تهیه گزارشات مال: ارائه گزارش برای مدیریت و حسابرسی
- مدیریت نقلوانتقالات و فروش: ثبت انتقالات، حذف داراییهای مستهلک
- رعایت قوانین مالی و مالیاتی: استانداردهای حسابداری، بیمه و مالیات
این وظایف به حفظ و مدیریت دقیق داراییهای سازمان کمک میکند.
تفاوت حقوقی و مالی اموال منقول و غیرمنقول: درک بهتر از داراییها
تفاوت اموال منقول و غیرمنقول در قابلیت جابهجایی آنهاست؛ اموال منقول قابل جابهجایی هستند، اما اموال غیرمنقول ثابت بوده و به زمین متصلاند:
ویژگی | اموال منقول | اموال غیرمنقول |
تعریف | داراییهایی که بدون آسیب قابل جابهجایی هستند. | داراییهایی که قابل جابهجایی نیستند یا جابهجایی آنها باعث تخریب میشود. |
مثال | پول نقد، خودرو، ماشینآلات، کالاها، لوازم اداری | زمین، ساختمان، پل، تأسیسات، معادن |
ثبت در حسابداری | بهعنوان داراییهای جاری یا ثابت ثبت میشوند. | معمولاً بهعنوان دارایی ثابت ثبت شده و مستهلک میشوند (بهجز زمین). |
تأثیر در مالیات | مالیات ارزش افزوده و دارایی ممکن است اعمال شود. | ممکن است مشمول مالیات املاک و مستغلات باشد. |
بیشتر بخوانید : خدمات مشاوره مالیاتی در اصفهان

مدارک مورد نیاز تنظیم سند قطعی غیر منقول
برای تنظیم سند قطعی اموال غیرمنقول (مانند زمین، خانه، مغازه) در دفترخانه اسناد رسمی، مدارک زیر لازم است:
مدارک هویتی طرفین معامله
✅ اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه خریدار و فروشنده
✅ مدارک وکالتنامه: در صورت انجام معامله توسط وکیل
مدارک مالکیت ملک
✅ سند رسمی ملک: مانند سند تکبرگ، دفترچهای یا قولنامهای معتبر
✅ بنچاق قبلی ملک: درصورت وجود
مدارک استعلام و تسویهحساب
✅ استعلام ثبت: جهت بررسی مالکیت و عدم بازداشت ملک
✅ مفاصا حساب مالیاتی: گواهی پرداخت مالیات نقل و انتقال
✅ مفاصا حساب شهرداری: تسویه عوارض نوسازی و پسماند
✅ استعلام وضعیت پایان کار و عدم خلافی ساختمان: برای املاک دارای بنا
✅ تأییدیه پرداخت هزینههای انشعابات: آب، برق، گاز و تلفن
مدارک پرداختی معامله
✅ اصل و کپی چک بانکی یا رسید پرداخت وجه معامله
✅ کد رهگیری مبایعهنامه (در معاملات دارای قولنامه)
سایر مدارک
✅ وکالتنامه رسمی )در صورتیکه فروشنده یا خریدار وکیل داشته باشد)
✅ گواهی انحصار وراثت )درصورت فروش ملک ورثهای)
✅ رضایتنامه همسر (در صورتیکه ملک متعلق به زوجین باشد)
پس از ارائه این مدارک، دفترخانه استعلامات لازم را انجام داده و درصورت نبود مشکل، سند قطعی رسمی تنظیم و امضا میشود.
حسابداری اموال و اصل بهای تمام شده
بر اساس اصل بهای تمام شده، داراییها باید به قیمت خرید یا هزینهای که برای تحصیل آنها پرداخت شده، ثبت شوند و نه به ارزش جاری یا بازار آنها. حسابداری اموال شامل ثبت، نگهداری و گزارشگیری داراییهای منقول و غیرمنقول در سازمانها و شرکتها است. این فرآیند تحت تأثیر اصل بهای تمام شده قرار دارد که یکی از اصول اساسی حسابداری است.
مواردی که شامل بهای تمام شده میشود:
بهای خرید دارایی: قیمت خرید یا هزینه ساخت
هزینههای جانبی: حملونقل، بیمه، گمرک، مالیات و عوارض
هزینههای نصب و آمادهسازی: مثلاً هزینه نصب ماشینآلات
هزینههای ثبتی و حقوقی: مثلاً هزینه ثبت سند ملک
کاربرد اصل بهای تمام شده در حسابداری اموال
فرض کنید یک شرکت یک ساختمان اداری را به قیمت ۵ میلیارد تومان خریداری کند و برای ثبت آن هزینههای زیر پرداخت شود:
- هزینه ثبت سند: ۵۰ میلیون تومان
- هزینه نقلوانتقال و مالیات: ۲۰۰ میلیون تومان
- هزینه بازسازی اولیه: ۲۵۰ میلیون تومان
بهای تمام شده ساختمان در دفاتر حسابداری:
۵,۰۰۰ + ۵۰ + ۲۰۰ + ۲۵۰ = ۵,۵۰۰ میلیون تومان
حتی اگر ارزش بازار ساختمان بعد از یک سال به ۶ میلیارد تومان برسد، در دفاتر همان ۵.۵ میلیارد تومان باقی میماند (مگر در شرایط خاص تجدید ارزیابی). کاربرد اصل بهای تمام شده در حسابداری اموال عبارتند از:
در ثبت اولیه
اموال در دفاتر حسابداری با بهای تمام شده ثبت میشوند، نه ارزش بازار.
در استهلاک
داراییهای ثابت (مانند ساختمان و تجهیزات) طی عمر مفید خود مستهلک میشوند.
در گزارشگیری مالی
افزایش یا کاهش ارزش بازار داراییها تأثیری بر دفاتر ندارد مگر در شرایط خاص (مانند تجدید ارزیابی).
هر کسبوکاری برای موفقیت و جلوگیری از زیانهای پیشبینینشده باید آمار دقیقی از اموال و موجودی انبار خودش داشته باشد. وقتی که تعداد کارکنان شرکت و اموال زیاد شوند بهسادگی نمیتوان کار ثبت و ارزشگذاری این اموال را انجام داد. برای اینکه نگهداری، ارزشگذاری و استفاده از اموال به روش بهینهتری انجام شود، حسابداری اموال کمک زیادی به صاحبان کسبوکارها میکند.
خدمات پدیده حساب
- امور مالیاتی
- امور حسابرسی
- امور ثبتی
- امور حسابداری
- نیروی انسانی
- اعزام نیرو
- وکالت اداری
- تامین اجتماعی
آخرین اخبار و مقالات

اخبار
آخرین اخبار پدیده حساب

ویدئو های آموزشی
آموزش های متنوع حسابداری

مقالات
مقالات مرتبط با حسابداری
مشاوره رایگان
در صورت نیاز به مشاوره رایگان فقط کافیست شماره تماستان را در فیلد زیر وارد کنید. همکاران ما در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت.
لینک های مرتبط
- قوانین اداره مالیات
- استاندارد های حسابرسی
- دانلود نرم افزار پارسیان
مطالب مرتبط
خدمات پدیده حساب
- امور مالیاتی
- امور حسابرسی
- امور ثبتی
- امور حسابداری
- نیروی انسانی
- اعزام نیرو
- وکالت اداری
- تامین اجتماعی
مشاوره رایگان
در صورت نیاز به مشاوره رایگان فقط کافیست شماره تماستان را در فیلد زیر وارد کنید. همکاران ما در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت.
لینک های مرتبط
- قوانین اداره مالیات
- استاندارد های حسابرسی
- دانلود نرم افزار پارسیان